Diabeł tkwi w szczegółach. O wizerunku szatana w dziełach mistrzów malarstwa

18 kwietnia 2024, godz. 17.00
Warsztaty Kultury w Lublinie,
ul. Grodzka 5a, sala widowiskowa – II piętro
Dla osób w wieku 15+
Wstęp wolny

Czy atrybutami diabła zawsze bywają rogi, kopyta i ogon? Sprawa jest znacznie bardziej skomplikowana. Diabeł, Lucyfer, demon, szatan, antychryst, Belzebub, bies, czart to tylko niektóre z nazw, pod którymi w wierzeniach religijnych i w ludowych podaniach występuje zło ucieleśnione. Warsztaty Kultury w Lublinie serdecznie zapraszają na wykład, podczas którego będzie można stanąć oko w oko z niektórymi z oblicz Złego.

Na przestrzeni wieków artyści i artystki – literaci, malarki, rzeźbiarze oraz poetki wykorzystywali mityczną figurę diabła nie tylko nadając jej najróżniejsze formy, lecz także ukrywając pod jej postacią istotne treści i symbole. Upostaciowione zło szczególnie często pojawiało się w malarstwie o tematyce religijnej, w której szatan przedstawiany był jako podstępny kusiciel namawiający ludzi do złych uczynków, aby przejąć ich dusze, zarządca piekła lub jego strażnik. Groźba, że całą wieczność spędzi się w towarzystwie sugestywnie namalowanych szkarad i potwornych demonów, skuteczniej niż cokolwiek innego sprowadzało na tzw. dobrą drogę.

Wizerunki te miały zachęcać pobożnych, aby trzymali się z dala od zła, a tym samym uniknęli systemu wymyślnych kar i cierpień wymierzanych potępionym w piekielnych czeluściach. W średniowieczu i renesansie powstawały dzieła ilustrujące Sąd Ostateczny. Ich przesłanie było czytelne – warto żyć tak, aby w Dniu Ostatecznym znaleźć się po właściwej stronie. Tematem dającym malarzom pole do popisu było również wyobrażenie Ewy w Edenie kuszonej przez węża oraz kuszenie św. Antoniego Pustelnika, którego spotkania ze złymi mocami stały się popularnym tematem ikonograficznym. Diabły pojawiały się również w temacie zstąpienia Jezusa do otchłani oraz scenie pierwszych egzorcyzmów.

Już w starożytnych mitologiach pojawiła się konkretna wizja świata podziemnego i Szatana, jednak to Biblia, a zwłaszcza Księga Apokalipsy stała się główną inspiracją artystów obrazujących inferno w malarstwie. Diabeł w Biblii przedstawiany jest jako uosobienie samych negatywnych cech – oszczerstwa, kłamstwa, okrucieństwa. Upadły anioł, który sprzeciwił się własnemu ojcu. Posiadający wiele imion i postaci. Dziś czarny charakter i buntownik zadomowiony w popkulturze na dobre.

W trakcie spotkania zaprezentowane zostaną wybrane obrazy z różnych epok. W malarstwie świat mroku, diabelskich mocy i czarownic będzie inspirował zarówno romantyków, malarzy symbolistów, jak i wielu współczesnych twórców. Ważnymi i trwałymi źródłami inspiracji staną się dzieła poetów i literatów. Wszystkie te, bardzo różnorodne wizje artystyczne, mogą stać się punktem wyjścia do odkrywania niezliczonych w historii sztuki diabelskich portretów, a następnie do dociekania, jak dawniej ludzie wyobrażali sobie swojego największego przeciwnika.

Wykład poprowadzi Kamila Śpiewla-Kasperek – plastyczka, nauczycielka historii sztuki, animatorka. 

Dostępność: słuchawki wyciszające, pokój wyciszeń