• Odkrycie w 1928 roku przez Alexandra Fleminga bakteriobójczego działania niebieskiej pleśni, zrewolucjonizowało medycynę i ocaliło życie milionom chorych.
• Antybiotyki są lekami używanymi do przeciwdziałania i leczenia infekcji bakteryjnych.
• Nadmierne stosowanie i związana z nim narastająca oporność na antybiotyki stanowi aktualnie jedno z głównych wyzwań dla zdrowia publicznego i współczesnej medycyny.
• W województwie lubelskim od stycznia do października 2025 roku zostało zrealizowanych blisko 630 tysięcy recept na antybiotyki.

Antybiotyki to leki, które stosuje się w leczeniu różnego rodzaju zakażeń bakteryjnych. Używane są także profilaktycznie np. przed zabiegami chirurgicznymi. Nazwa antybiotyki pochodzi z greckiego: anti – przeciw, biostikos – zdolny do życia. Ich działanie polega na tym, że zabijają bakterie lub hamują ich wzrost i podziały.

Skuteczność antybiotyków jest bardzo duża, jednak nieodpowiednie i nadmierne ich stosowanie może przynieść odwrotny skutek tzn. powodować, że bakterie staną się na nie oporne. W konsekwencji tego, antybiotyk nie działa, a zakażenie staje się trudne do opanowania.

Antybiotyk na każdą okazję

Według Światowej Organizacji zdrowia (WHO) w latach 2000-2015 globalne stosowanie antybiotyków wzrosło o 65%. Z raportu przygotowanego przez Narodowy Instytut Leków wynika, że Polska w 2023 roku zajęła szóste miejsce wśród krajów o największej konsumpcji antybiotyków wśród krajów UE.
Z danych Lubelskiego Oddziału Wojewódzkiego NFZ wynika, że w naszym województwie od stycznia do października 2025 roku zostało zrealizowanych blisko 630 tysięcy (628 178) recept na antybiotyki przez ponad 424 tysiące (424 485) pacjentów – mówi Małgorzata Bartoszek, rzecznik prasowy Lubelskiego Oddziału Wojewódzkiego NFZ.

Antybiotykooporność – kiedy triumfują mikroorganizmy

O oporności na antybiotyki mówimy wówczas, gdy antybiotyk nie zabija bądź nie hamuje namnażania bakterii, a leczenie nim nie jest skuteczne.
Bakterie, w wyniku mutacji, zdobywają umiejętność unikania działania antybiotyku. Ta oporność jest trwała i dziedziczna, przez co lawinowo zwiększa się liczba opornych komórek bakterii.
Główne przyczyny antybiotykooporności to:
• nadmierne lub niepotrzebne stosowanie antybiotyków
• nieprzestrzeganie zaleceń lekarza dotyczących dawkowania
• przerywanie antybiotykoterapii po ustąpieniu objawów infekcji
• nadużywanie antybiotyków podczas produkcji żywności
• nieprzestrzeganie zasad higieny.
WHO umieściła lekooporność na liście 10 najważniejszych problemów zdrowotnych ludzkości.

Jak racjonalnie stosować antybiotyki

Rozwiązanie tego problemu zależy od każdego z nas. Antybiotyki działają tylko na bakterie i nie leczą chorób wirusowych takich jak grypa czy przeziębienie. Należy stosować antybiotyki wyłącznie przepisane przez lekarza i zgodnie z jego zaleceniami. Warto także przestrzegać kilku zasad:
• Nie przerywaj terapii, nawet gdy odczuwasz poprawę stanu zdrowia.
• Antybiotyki przyjmuj o określonych godzinach, aby utrzymać stałe ich stężenie we krwi.
• Tabletki zawsze popijaj wodą.