Wystawa „Krym – niedokończona podróż – 200 lat” jest wspólnym dziełem Ryszarda Karczmarskiego i Romana Krawczenki. Pomysł powstał w 2012 roku w Chełmie, a zrealizowany został rok później, gdy Karczmarski gościł u Krawczenki na Krymie. Fotografowie, zainspirowani sonetami mickiewiczowskimi, wyruszyli we wspólną podróż, szukając miejsc i motywów, które były tak ważne dla późniejszego wieszcza epoki romantyzmu. Przez cały wrzesień ekspozycję można oglądać w Zaułku Hartwigów.
W listopadzie 1824 roku Adam Mickiewicz przybył do Petersburga, rozpoczynając tym samym swoje trwające do końca życia wygnanie. Na przełomie 1824 i 1825 roku wyrusza saniami do Odessy, gdzie nawiązuje płomienną relację z Karoliną Sobańską, kochanką generała Jana Witta. Wraz z nowymi znajomymi poeta udaje się w podróż na Krym, podczas której odwiedza stepy, żegluje okrętem i wspina się po górach. Jego emocje i reakcje na piękno tych krajobrazów są bardzo silne, ale uroda Krymu nie tłumi w nim mimo wszystko tęsknoty za Litwą. Owocem tej wyprawy są „Sonety krymskie” – uznawane za najwybitniejsze dzieło polskiej liryki.

Dla romantyków podróżowanie miało nie tylko walor poznawczy, ale także metafizyczny – przekonanie o jedności wszechrzeczy prowadziło do wiary, że poznanie natury pozwala poznać nie tylko samego siebie, lecz również Stwórcę. Uchwycenie takiego spojrzenia stanowiło dla współczesnych artystów nie lada wyzwanie. Na swoją wyprawę wyruszyli wyposażeni w cyfrową lustrzankę (Roman) i drewnianą kamerę otworkową (Ryszard). Ich spojrzenia różniły się – jedno realistyczne, dokumentujące szczegóły, drugie rozedrgane i pełne emocji. Wystawa „Krym – niedokończona podróż – 200 lat” pokazuje więc Bakczysaraj i jego okolice z dwóch perspektyw, podobnie jak w „Sonetach krymskich”, gdzie Pielgrzym i Mirza patrzą na świat jakże różnymi oczami. Pielgrzym pyta, Mirza objaśnia. Jeden patrzy sercem, drugi zachowuje racjonalny dystans.

Historia nadała projektowi nowy kontekst. Roman Krawczenko, polityczny wygnaniec, na Krymie pozostawił cały swój dorobek. Do Polski przywiózł tylko walizkę ze sprzętem, który pozwala mu tworzyć unikalne fotografie.
Wystawa „Krym – niedokończona podróż – 200 lat” realizowana jest z okazji 200. rocznicy podróży Mickiewicza na Krym i powstania „Sonetów krymskich”.

O Autorach

Roman Krawczenko (ur. 1957 r.) – historyk i fotograf, specjalizuje się w portretach etnograficznych i historycznych procesach fotograficznych. Jako pierwszy w Ukrainie odtworzył metodę „mokrej płyty kolodionowej” i technikę ambrotypii. Jego prace znalazły się w albumie z 2009 roku „The Wet Plate Collodion Day Book”. Obecnie mieszka w Lublinie, gdzie od 2015 roku prowadzi Warsztat Fotograficzny Warsztatów Kultury. W ramach swojej aktywności fotograficznej wypracował własną metodę fotografowania określaną jako „lublintone”. W 2022 roku, za zasługi dla kultury i miasta Lublin, otrzymał Medal Prezydenta. W 2023 roku został członkiem honorowym Związku Polskich Artystów Fotografików.

Ryszard Karczmarski (ur. 1957 r.) – absolwent UMCS w Lublinie, mistrz fotografii, członek Fotoklubu Ziemi Chełmskiej i ZPAF. Żeglarz i podróżnik, organizuje wystawy i warsztaty międzynarodowe. Od 2000 roku tworzy projekty z użyciem camery obscury. Autor albumu fotografii wykonanych w technice otworkowej „Dotyk światła” (2005). Prowadzi Galerię Atelier w Chełmie. W 2001 roku został członkiem rzeczywistym ZPAF, a od 2003 pełni funkcje zarządcze. Laureat nagrody im. Kazimierza Andrzeja Jaworskiego