FESTIWAL BLISKI WSCHÓD

11-17 grudnia 2023 r.

Centrum Kultury w Lublinie, Galeria Labirynt, Sala Rady Wydziału Humanistycznego UMCS

Wstęp na wszystkie wydarzenia jest wolny.

*Zapisy na laboratorium dramaturgiczne pod adresem: neareastfestival@gmail.com / udział bezpłatny / liczba miejsc ograniczona.

2. edycja Festiwalu Bliski Wschód odbędzie się w dniach 11-17 grudnia. Przed nami tygodniowe laboratorium teatru instant.
Hasłem tegorocznej edycji jest „Zaproszenie do piekła”. Na wschodnich granicach Europy umiera demokracja i umierają ludzie. Jak tworzyć teatr w podziemiu i jak po wyjściu z podziemia nie oślepnąć od światła? Jak pisać biografie twórczyń i twórców, których nazwisk nie można wymienić? Jak upamiętnić naszych zmarłych kolegów, żeby nie zaszkodzić ich rodzinom? W połowie grudnia – 40 lat po zakończeniu Stanu Wojennego – będziemy wspólnie szukać odpowiedzi. Spotykamy się na tygodniowe laboratorium teatru instant, teatru momentalnego, by się „uczyć jak pisać wprost to co łatwiej można pisać wspak”.

PROGRAM:

11 grudnia / poniedziałek

• godz. 16:00 – Uroczyste otwarcie Festiwalu: Shofar – Mikołaj Trzaska, Raphael Rogiński, Macio Moretti / support: DVOYRA – „Sefer ha-Ot Abrahama Abulafii” / Sala Widowiskowa
• godz. 18:30 – „Kultura” – Białoruś. Jakby w cieniu i ciszy – dyskusja i promocja tomu / Kino CK
• godz. 19:30 – Projekt „Dramat obecny” – czytanie performatywne współczesnego dramatu białoruskiego / Kino CK
• godz. 21:00 – „Martyrologia białoruska”. Portrety więźniów politycznych Ksishy Anioławej – wernisaż wystawy / Galeria Rozdroża (parter CK)

12 grudnia / wtorek

• godz. 14:00 – „Dramat bez teatru” – spotkanie z białoruskimi dramatopisarzami najnowszej generacji / Sala Rady Wydziału Humanistycznego UMCS
• godz. 18:00 – MMAD 2.0 Theatre: „Z@klęcie” / Sala Widowiskowa
• godz. 19:00 – neTTheatre / Kupałowcy: „Komedia Judyty” [15+] / Sala Czarna
• godz. 20:30 – Spotkanie i promocja książki Siarhieja Kawalowa „Łza Wołata: wiersze, proza, dramat” / Księgarnia Dosłowna

13 grudnia / środa

• godz. 10:00 – 13:00 – Laboratorium dramaturgiczne: temat — pomysł — inspiracje — dyskusje / Księgarnia Dosłowna / zapisy*
• godz. 17:30 – 19:00 – Otwarty dla publiczności pokaz „szkiców laboratoryjnych” / Sala Widowiskowa
• godz. 19:00 – Viktoria Baltser: „Nie ma strachu” / Sala Czarna
• godz. 20:30 – Uroczyste zapalenie świeczki Chanukowej z udziałem gości: Naczelny Rabin Polski Michael Schudrich i Prezydent Miasta Lublin Krzysztof Żuk / Foyer Sali Widowiskowej
• godz. 21:00 – Kupałowcy: koncert piosenek Jacka Kaczmarskiego / Sala Widowiskowa
• godz. 22:00 – Klub festiwalowy. Omówienie pracy laboratoryjnej z udziałem publiczności / Księgarnia Dosłowna, Kawiarnia Centralna

14 grudnia / czwartek

• godz. 10:00 – 13:00 – Laboratorium dramaturgiczne: temat — pomysł — inspiracje — dyskusje / Księgarnia Dosłowna / zapisy*
• godz. 18:00 – 19:30 – Pokaz „szkiców laboratoryjnych” / Sala Widowiskowa
• godz. 20:00 – Jura Dziwakow: „Clausa fores (Długo oczekiwana impreza)” / Galeria Labirynt
• godz. 22:00 – Klub festiwalowy. Omówienie pracy laboratoryjnej z udziałem publiczności / Księgarnia Dosłowna, Kawiarnia Centralna

15 grudnia / piątek

• godz. 10:00 – 13:00 – Laboratorium dramaturgiczne: temat — pomysł — inspiracje — dyskusje / Księgarnia Dosłowna / zapisy*
• godz. 18:00 – 19:30 – Pokaz „szkiców laboratoryjnych” / Sala Widowiskowa
• godz. 20:00 – Kupałowcy / Zoja Biełachwościk: „Mój Hleb” / Sala Widowiskowa
• godz. 22:00 – Klub festiwalowy. Omówienie pracy laboratoryjnej z udziałem publiczności / Księgarnia Dosłowna, Kawiarnia Centralna

16 grudnia / sobota

• godz. 10:00 – 13:00 – Laboratorium dramaturgiczne: temat — pomysł — inspiracje — dyskusje / Księgarnia Dosłowna / zapisy*
• godz. 18:00 – 19:30 – Pokaz „szkiców laboratoryjnych” / Sala Widowiskowa
• godz. 20:00 – Władzimir Piatrowicz: „Czasy secondhand” / Sala Czarna
• godz. 22:00 – Klub festiwalowy. Omówienie pracy laboratoryjnej z udziałem publiczności / Księgarnia Dosłowna, Kawiarnia Centralna

17 grudnia / niedziela

• 10:00 – 13:00 – Laboratorium dramaturgiczne: temat — pomysł — inspiracje — dyskusje / Księgarnia Dosłowna / zapisy*
• godz. 18:00 – 20:00 – Pokaz „szkiców laboratoryjnych” / Sala Czarna
• godz. 20:00 – Zmicer Waynowski: „W poszukiwaniu dyktatora” / Sala Widowiskowa
• godz. 21:00 – Olena Jurkiewicz: „Granice wojny” / Sala Czarna
• godz. 22:00 – Klub festiwalowy. Omówienie pracy „Laboratorium dramaturgicznego” z udziałem publiczności. Zakończenie festiwalu / Księgarnia Dosłowna, Kawiarnia Centralna

O WYDARZENIACH:

Shofar: Mikołaj Trzaska / Raphael Rogiński / Macio Moretti + DVOYRA
Zespół założony przez Raphaela Rogińskiego, Mikołaja Trzaskę i Macia Morettiego to jedna z tych formacji, która walnie przyczyniła się do powstania całej sceny nowej muzyki żydowskiej w Polsce. Autorski podejście do muzyki żydowskiej, ujęcie jej w interakcji z free jazzem sprawiło, że na gruncie polskim powstał projekt wyjątkowy, o wielkiej sile artystycznej. Repertuar zespołu Shofar składa się z tradycyjnej, religijnej muzyki żydowskiej. Podobnie jak komentowanie Tory tak i tu, poprzez muzykę odtwarzane są różne prądy religijności. Dlatego obok chasydzkich nigunów znajdziemy muzykę najstarszego obrządku w synagodze, a obok pieśni kantorów z międzywojnia, muzykę obrządku liberalnego.
Ideą składu jest odnalezienie wspólnego mianownika w tradycyjnej muzyce chasydzkiej i jazzie free, jak i kontynuowanie tradycji muzyki żydowskiej, która dla zespołu jest wciąż żywa. Utwory, które znalazły się na płycie pochodzą z przedwojennych badań muzykologicznych z terenów Ukrainy, Polski i Mołdawii. To najczęściej tzw. „niguny”, czyli magiczne pieśni religijne, w niektórych przypadkach mające wprowadzać w trans i ekstazę oraz „frejlaksy”, czyli utwory bardziej taneczne, wywodzące się z liturgii żydowskiej. Zachowując w niezmienionej formie materiał dźwiękowy utworów możliwe jest poznanie całego spektrum muzyki chasydzkiej i kultury z nią związanej. Wszystko to jest połączone ze współczesnym podejściem do kreatywnej formy jazzu.
Od czasu pierwszej płyty muzyka tria ewoluowała. Na etapie drugiego wydawnictwa, “Ha-Huncwot” już mniej nawiązywała do tradycji jazzu i free, za to garściami czerpie z muzyki różnych krańców Żydowskiego świata. Wielka w tym z pewnością zasługa Raphaela Rogińskiego, który na gitarze łączył światy bałkańskiego, arabskiego, indyjskiego wschodu z zachodnim wybrzeżem Afryki po bluesowe bezdroża Ameryki Północnej. Jego gra przywoływała jednocześnie nastroje kina Jima Jarmuscha, Wong Kar-Waia i Emira Kusturicy.
Mikołaj Trzaska: Shofar powstał paręnaście lat temu dzięki spotkaniu Raphaela Rogińskiego, Mikołaja Trzaski i Macia Morettiego i jest zespołem, którego notka biograficzna jest od parunastu lat ta sama, skwapliwie powielana przez wszystkich 1:1. Aż się nie chce wierzyć, ale tak jest. Że szukanie mianownika duchowego, chasydzkie niguny, free jazz, coś tam. I rzeczywiście – zespół szuka mianownika duchowego, głównie w zadzierżgniętej przez lata przyjaźni, i gra utwory oparte na starych chasydzkich nigunach, głównie ze zbioru Mosze Bieregowskiego, czasami ocierając się wręcz o tzw. free jazz.
Raphael Rogiński – gitary; Mikołaj Trzaska – saksofony, klarnet basowy; Macio Moretti – instrumenty perkusyjne
Support: DVOYRA
Artyści czerpiący z tradycji różnych dziedzin sztuki (literatury, teatru, fotografii) i duchowości (żydowskiej, chrześcijańskiej, gnostyckiej). Łączą ich zainteresowania filozofią, przyrodą i eksperymentem na polu dźwięku. Używają rozmaitych urządzeń do tworzenia muzyki elektronicznej, łącząc je równocześnie z instrumentami akustycznymi.
Dvoyra: Paweł Passini, Marcin Sudziński; video: Aleksandra Konarska

„Kultura” – Białoruś. Jakby w cieniu i ciszy – dyskusja + promocja tomu
W antologii „Kultura” – Białoruś. Jakby w cieniu i ciszy pod redakcją Tadeusza Sucharskiego zostały umieszczone publikowane w „Kulturze” teksty poświęcone Białorusi, jej historii (najczęściej łączonej z problematyką Wielkiego Księstwa Litewskiego) oraz współczesności. Znalazły się w niej także szkice podejmujące skomplikowane kwestie narodowościowo-religijne na północno-wschodnich ziemiach I i II Rzeczypospolitej. Wybór uzupełniają drukowane w miesięczniku mało znane wiersze poetów białoruskich oraz teksty literackie polskich twórców, zapisy powrotów do „małej ojczyzny”. Wydawcy i autor wyboru dedykują tę publikację Andrzejowi Poczobutowi – więźniowi sumienia w Białorusi.
Seria ukazuje się wspólnym wysiłkiem Pracowni Badań nad Instytutem Literackim w Paryżu UMCS, Wydawnictwa UMCS i Instytutu Literackiego.

Projekt „Dramat obecny” – czytanie performatywne współczesnego dramatu białoruskiego
Czytanie dramatu znanego białoruskiego dramatopisarza, który woli pozostać nieznany, pozwala zaistnieć na scenie – niech nawet tylko w formacie czytania performatywnego – tekstowi, który nie może dzisiaj być wystawiony czy opublikowany na Białorusi. Literatura jednak mimo wszystko pozostaje terytorium wolności: skazane na nieobecność dramaty zabrzmi z polskiej sceny, przyciągając setki pozbawionych ojczyzny, tęskniących po rodzimej kulturze i języku Białorusinów i wywołując interes gościnnych gospodarzy.
Projekt realizowany w ramach Rezydencji Artystycznej Białoruś i Ukraina realizowanej przez Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie.

„Martyrologia białoruska”. Portrety więźniów politycznych Ksishy Anioławej – wernisaż wystawy
Projekt „Martyrologia białoruska” opracowany przez historyka i badaczkę Natalię Harkowicz to nie tylko dokumentacja dramatycznych wydarzeń, lecz również hołd dla niezłomności, człowieczeństwa i godności, jakie przejawili obywatele Białorusi w obliczu brutalnych represji. Chwila, gdy białoruski naród zaprotestował przeciwko sfałszowaniu wyników wyborów prezydenckich w 2020 roku, stała się początkiem jednego z najważniejszych rozdziałów w historii walki o demokrację. Liczba osób, które poniosły konsekwencje swojego odwagi, przechodząc przez więzienia, doświadczając tortur, płacąc ogromne grzywny lub wyjeżdżając na przymusowa emigrację jest porażająco wysoka. To świadczy o bohaterstwie tych, którzy w imię prawdy i sprawiedliwości nie zawahali się stawić oporu reżimowi. Naszym głównym celem jest ukazanie nie tylko cierpienia, ale także determinacji oraz siły ducha białoruskich bohaterów, którzy mimo przeżytych dramatów nie stracili wiary w ideały demokracji. Projekt „Martyrologia białoruska” jest próbą uczczenia pamięci tych, którzy już odeszli, a także oddaniem hołdu tym, którzy wciąż zmagają się z nieludzkimi warunkami w więzieniach.

MMAD 2.0 Theatre: „Z@klęcie”
Spektakl, oparty na archaicznych pieśniach i rytuałach z Polesia – krainy na pograniczu Białorusi i Ukrainy. W scenariuszu wykorzystano zamowę ‘zaklęcie’ – stary, zanikający gatunek ustnej poezji ludowej z Białorusi, któremu przypisywano niegdyś właściwości magiczne. Z@klecie to próba wskrzeszenia dawnej tradycji i przyswojenia jej odbiorcy epoki cyfrowej.

Od twórców: “Ten projekt jest próbą odkrycia dla nas naszej tożsamości. Jesteśmy pokoleniem, które stoi na skrzyżowaniu epok. Korzystamy z komputerów i telefonów komórkowych, a jednocześnie słyszeliśmy od naszych dziadków dawne pieśni, przysłowia i fantastyczne historie z przeszłości. “Z@klecie” jest próbą odnowienia i przekształcenia ustnej sztuki ludowej, znalezienia formy folkloru, która mogłaby zainteresować nas, a może i nasze dzieci. Za pomocą środków artystycznych staramy się stworzyć mistyczną, fantastyczną atmosferę dawnych obrzędów”.

koncepcja i reżyseria: Maksim Szyszko; obsada: Andrei Novik, Daria Novik, Mariya Petrovich; muzyka: Nikita Zalatar; czas trwania: 50 minut
Język: białoruski, tłumaczenie na język polski i angielski w formie aplikacji mobilnej.
Projekt realizowany w ramach Rezydencji Artystycznej Białoruś i Ukraina realizowanej przez Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie we współpracy z TR Warszawa.

neTTheatre / Kupałowcy: „Komedia Judyty”
Czy jedna osoba, jedna kobieta może uratować kraj przed tyranem i agresorem? W którym momencie opór wobec przemocy zamienia się w przemoc, a fanatyczna wiara w terroryzm?

Zamknięta w limbo Judyta czeka na wyrok. Osaczyły ją książki, obrazy, płyty i filmy. Opowiadają kolejne wersje tej samej historii, którą jej odebrano. Od tysiącleci próbuje znaleźć wyjście. Bóg milczy. Za to media pracują niestrudzenie. Sztuczna inteligencja generuje wciąż nowe malowidła autorstwa dawno zmarłych mistrzów. Oni sami nic już nie stworzą, zapewne męczą ich w sąsiednich celach. Ale to tylko przypuszczenie, bo przez grube ściany nic nie słychać. Dźwięk dzwonka oznajmia początek kolejnej rundy niekończącego talk show. Ucięta głowa Holofernesa ma własną opowieść, ale może tym razem jest to kreowana przez Judytę część jej herstorii, którą próbuje oczyścić z cudzych wyobrażeń, sądów, dźwięków, sztuk i obrazów. Dawniej za pośmiertne życie duszy ludzie modlili się i zapalali świece. Dzisiaj zastąpiły je emotikony. Wszystko w Twoich rękach.
Herstoria Judyty staje się uniwersalną przypowieścią o zderzeniu losów człowieka z nieubłaganym walcem historii, o konflikcie szczęścia osobistego z obowiązkiem publicznym. Spektakl stawia wiele niewygodnych pytań, porusza problem patriotyzmu, terroryzmu, natury tyranii i sposobów walki z nią.
Spektakl “Komedia Judyty” to kolejna współpraca polskiej ekipy realizatorów neTTheatre – Teatru w Sieci Powiązań białoruskimi aktorami niezależnego zespołu Kupałaucy we współczesnym kontekście politycznym i kulturowym nabiera cech manifestu programowego, by wybrzmieć jako artystyczny protest przeciwko przemocy, w obronie wszelkich ciemiężonych narodowych tożsamości i prawa każdego narodu do własnego losu, do własnej tożsamości religijnej i kulturowej.
Na motywach sztuki Sarhieja Kawalowa; przekład tekstów: Małgorzata Buchalik, Natalia Rusiecka, Vasil Siomucha, Franciszak Skaryna; scenariusz, reżyseria i muzyka: Paweł Passini; scenografia, kostiumy i projekcje: Aleksandra Konarska; choreografia: Anna Puzio; muzyka na żywo: Paweł Passini, Marcin Sudziński (Złodzieje Miodu); produkcja: Irina Lappo (Ośrodek Kultury Białoruskiej „Doświed”) / Centrum Kultury w Lublinie; czas trwania: 100 min
Występują aktorzy niezależnej grupy Kupałaucy:
Zoja Biełachvościk – Judyta
Valancina Harcujeva – Służąca Andżela
Alaksandr Harcujeu – Głowa Holofernesa
Alaksandr Kaziełło – Bagoas
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury w ramach grantu “Teatr plastyczny na wygnaniu”.

Spotkanie i promocja książki Siarhieja Kawalowa „Łza Wołata: wiersze, proza, dramat”
Polski profesor i białoruski dramatopisarz Siarhiej Kawalou od ponad 30 lat mieszkający w Lublinie opowie o książce, w której młodzieńcze wiersze sąsiadują z dramatem napisanym tuż przed pandemią. Dramat “Łzy Wołata” w języku białoruskim przeczytają Jauhienija Adamienka i Dmitrij Ciszko.

Viktoria Baltser: „Nie ma strachu”
Spektakl “Nie ma strachu” bada fenomen strachu, szuka gdzie dziś przebiega ta granica, która dzieli ludzi. Strach być ZA i strach być PRZECIW. Jednak człowiek musi dokonać wyboru.
Dwa światy. Dwie rzeczywistości… Z jednej strony Aktorka, która straciła swój teatr i możliwość realizacji w zawodzie, czyta sztukę. Przeżywa ją, przyswaja. Czy zagra w niej? Gdzieś tam?.. Z drugiej strony Człowiek z wykrzywioną psychiką i zdeprawowanym umysłem, który wykonuje polecenia systemu. Jest tutaj. Jedni i drudzy są ofiarami… obowiązku.
Tanzteatr na podstawie fragmentów ze sztuki Eugene Ionesco “Ofiary obowiązku”.
idea, reżyseria, ruch: Wiktoria Baltser; muzyka: Jules Massenet, Philip Glass; obsada: Aksana Plikus, Wiktoria Baltser; czas trwania 30 min
Projekt realizowany w ramach Rezydencji Artystycznej Białoruś i Ukraina realizowanej przez Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie.

Kupałowcy: koncert piosenek Jacka Kaczmarskiego
Koncert piosenek Jacka Kaczmarskiego w wykonaniu białoruskich dysydentów, aktorów z grupy “Kupałowcy”.
Koncert ten ma na celu nie tylko uhonorowanie pamięci jednego z najważniejszych polskich bardów, ale również wyrażenie solidarności z białoruskimi artystami i działaczami walczącymi o wolność słowa i demokrację. Białoruscy dysydenci, będący członkami grupy “Kupałowcy”, są znani z odwagi i determinacji w walce o prawa człowieka oraz zaangażowania artystycznego w przekazywanie ważnych społecznie treści.
Koncert ten będzie nie tylko okazją do zaprezentowania piękna i siły twórczości Jacka Kaczmarskiego, ale również do podkreślenia uniwersalności jego przekazu. Piosenki Kaczmarskiego, pełne głębokich emocji i społecznej wrażliwości, doskonale oddają ducha walki o wolność i sprawiedliwość, który jest obecny również w sercach białoruskich dysydentów. Koncert ten będzie nie tylko artystycznym wydarzeniem, ale również ważnym przesłaniem solidarności i wsparcia dla białoruskich artystów i działaczy. Przeddzień 20 rocznicy śmierci Kaczmarskiego chcemy przypomnieć jak wiele – i jak boleśnie – nas łączy z naszymi wschodnimi przyjaciółmi. Także z tego powodu tytuł piosenki Jacka Kaczmarskiego „Zaproszenie do piekła” stał się mottem całej drugiej edycji Festiwalu Bliski Wschód.
Dzięki nowoczesnej interpretacji muzycznej zespołu piosenki Kaczmarskiego mają szansę zyskać zupełnie nowe życie, a aktorzy legendarnego ensamblu – aktualne i skuteczne narzędzie porozumienia także z polskim odbiorcą.

muzyka: Paweł Passini, Daniel Słomiński; występują: Walencina Harcujewa, Alaksander Zelenko, Alaksander Kaziełło
Wydarzenie jest częścią lubelskich obchodów rocznicy wybuchu stanu wojennego w Polsce.

Jura Dziwakow: „Clausa fores (Długo oczekiwana impreza)”
Spektakl to fascynująca podróż w głąb psychologii dyktatury, ukazująca istotę tyranii i jej destrukcyjny wpływ na jednostkę oraz społeczeństwo. Inspiracją dla tego niezwykłego przedstawienia są rozważania nad samowystarczalnością dyktatury oraz paradoksalną rolą, jaką odgrywamy jako bezsilni obserwatorzy zarówno procesu jej trwania, jak i nieuchronnego umierania. Centralnym motywem spektaklu są performatywne działania Dyktatora, który decyduje się na przygotowanie własnego pogrzebu. Jako widzowie, stajemy się świadkami nieuchronności i beznadziejności sytuacji, biernie obserwując kolejne etapy realizacji ostatniej woli Dyktatora, który osobiście kieruje własnym pogrzebem. Składając trumnę, myjąc się, jedząc, śpiewając demonstruje całokształt swojej władzy i kontroli nad życiem i śmiercią.
Język: włoski z białoruskimi i polskimi napisami
reżyseria: Jura Dziwakow; scenografia: Tacciana Dziwakowa; muzyka: Olga Podgajskaja; VJ: Siergiej Nowicki; wykonawca: Alaksandr Kazello; czas trwania: 60 min

Kupałowcy / Zoja Biełachwościk: „Mój Hleb”
Jest to performatywna, bardzo osobista opowieść nie tylko o losach teatralnej dynastii od stu lat związanej z Teatrem im. Janki Kupały i historią Białorusi, lecz również szczera rozmowa o tym, jak nie poddawać się, gdzie szukać źródła inspiracji i dlaczego wszystko skończy się dobrze. O pięciu pokoleniach swojej rodziny opowiada Zoja Biełachwościk, która podążając śladami swojego legendarnego dziadka Hleba Hlebawa i słynnego ojca Walancina Biełachwostika przez 38 lat służyła w Teatrze im. Janki Kupały, gdzie zagrała setki ról. Dzisiaj w warunkach wymuszonej emigracji jedyną rzeczą, która nie się zmieniła w jej życiu, jest żywa więź z widzem.
Spektakl przygotowała niezależna grupa Kupałowcy: Siarhiej Czub, А.Sienozenski, Alaksandr Harcujeu, Zoja Biełachwościk; czas trwania: 120 minut
Projekt realizowany w ramach Rezydencji Artystycznej Białoruś i Ukraina realizowanej przez Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie.

Władzimir Piatrowicz: „Czasy secondhand”
Swietłana Aleksiejewicz: „Morderca jest interesujący, niezależnie od tego, co mówią, morderca nie może być zwyczajny. Kogoś przyciąga… ciekawskiego… Zło hipnotyzuje…”.

Spektakl jest adaptacją książki „Czasy secondhand” autorstwa laureatki Nagrody Nobla Swietłany Aleksiejewicz, która rzuca światło na utracone szanse dla kraju i przyszłości jego mieszkańców. Mimo upadku ZSRR miliony ludzi pozostały w nim mentalnie. Wielu z nich dokonało straszliwych zbrodni w imię “świetlanej przyszłości”. Zagłada inteligencji, chłopstwa, Wielki Głód, masowe egzekucje, “trójki” wykonujące wyroki śmierci, które zapadają bez sądu i dochodzenia, Gułagi – wszystkie te zbrodnie pozostały bezkarne. Najbardziej przerażające jest to, że cały ten koszmar powraca za aprobatą lub milczącą obojętnością większości. „Nikt nie został osądzony, kaci zakończyli życie jako honorowi emeryci”.

Język: rosyjski z polskimi napisami.
reżyser i wykonawca: Władzimir Piatrowicz; czas trwania: 45 min
Projekt realizowany w ramach Rezydencji Artystycznej Białoruś i Ukraina realizowanej przez Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie.

Zmicer Waynowski: „W poszukiwaniu dyktatora”
To monodram oparty na osobistych doświadczeniach białoruskiego fotografa i art-aktywisty Zmicera Waynowskiego. Poprzez eksperymenty fotograficzne Waynowski bada funkcję fotografii rozumianej za H.G. Gadamerem jako rozszerzenie obecności pierwowzoru lub “dodatkowa egzystencja”. Główny bohater, jednocześnie podmiot i przedmiot badania, konstruuje swoją narrację, sięgając po różne formy wizualne, w tym portret artystyczny. Rekonstruując zbiorowe wyobrażenia na temat bohatera i antybohatera Waynowski ukazuje, jak głęboko zakorzenione są archetypowe wzorce w powszechnej podświadomości. Widz zachowuje prawo do oceny niszczycielskiej siły mediów i współczesnej kultury popularnej. Nawiązując do “Procesu” Franza Kafki artysta zmusza widza do zastanowienia się nad przyczynami i mechanizmami dobrowolnego zrzeczenia się wolności. Mówi o alienacji, niepewności i rezygnacji z własnej tożsamości.
czas trwania: 50 min
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury w ramach grantu “Teatr plastyczny na wygnaniu”.

Olena Jurkiewicz: „Granice wojny”
Sztuka została przygotowana przez ukraińską reżyserkę Olenę Yurkevych podczas jej rezydencji artystycznej w Lublinie w 2023 roku.
Scenariusz spektaklu oparty jest na autentycznych wydarzeniach po agresji Rosji na Ukrainę w 2022 r. oraz na ustnych świadectwach Ukraińców i Polaków, zebranych w Lublinie. Wielość głosów odtwarzanych przez młodych aktorów przybliża odbiorcom uniwersalne doświadczenie wojny: Gdzie przebiegają jej granice? Czy podczas wojny możliwa jest empatia? Dokąd uciekać przed wojną? Gdzie podczas wojny jest miejsce na historie indywidualnych ludzi?

Po spektaklu odbędzie się rozmowa z reżyserką Oleną Jurkiewicz i młodymi artystami.

scenariusz i reżyseria: Olena Yurkevych (Teatr Alter, Drohobycz); muzyka: Paweł Passini; obsada: Diana Popyk, Inna Kuczeruk, Anastazja Chmel, Karol Mazurek; wsparcie techniczne: Marichka Chyr; opieka artystyczna i prowadzenie dyskusji: Aleksandra Zińczuk (Kultura Enter); język: polski i ukraiński; fotografie: Zmicer Waynowski / Kultura Enter
Spektakl powstał w ramach Programu Rezydencji Artystycznych dla twórczyń i twórców z Białorusi i Ukrainy Instytutu Teatralnego im. Zbigniewa Raszewskiego.